Về giống lúa Khang Dân 18

Về giống lúa Khang Dân 18

Ý kiến của Công ty CP giống cây trồng Quảng Ninh

       Trước hết xin được khẳng định lại, giống lúa Khang dân 18 do Công ty Giống cây trồng Quảng Ninh (nay là Công ty CP Giống cây trồng Quảng Ninh) tuyển chọn từ giống Khang mằn. Quá trình tuyển chọn đã khắc phục được bốn nhược điểm của giống Khang mằn. Từ giống Khang mằn đốt gốc thắt dễ bị đổ, bằng phương pháp chọn cá thể, gốc to hơn, đốt gốc không bị thắt, chúng tôi tuyển chọn được giống chống đổ tốt hơn. Đặc điểm lá của giống Khang mằn bản lá to, lá mỏng, màu sắc xanh nhạt. Cũng bằng phương pháp chọn cá thể, Cty đã tuyển chọn được giống bản lá vừa phải, lá dầy, mầu xanh đậm, góc lá đứng.

         Về mặt chất lượng, sau vụ xuân 1996, Sở NN- PTNT Quảng Ninh tổ chức ăn thử chất lượng giống Khang mằn (thóc lấy từ mô hình khuyến nông Móng Cái về), ai cũng đánh giá màu sắc gạo không được đẹp, cơm nhạt. Bằng phương pháp chọn dòng, Cty đã chọn được những dòng gạo trắng hơn, ăn đậm hơn. Giống Khang mằn những vụ đầu đưa vào Quảng Ninh độ thuần rất kém, tỷ lệ lẫn cao chỉ tương đương giống xác nhận. Bằng phương pháp sản xuất giống siêu nguyên chủng, đến vụ mùa 1996 chúng tôi đã sản xuất được 3 hecta, sản lượng giống đạt được 19,5 tấn.

         Đây là lô giống gốc đầu tiên có độ thuần cao, không lẫn chất lượng tương đương cấp giống siêu nguyên chủng để đưa đi khảo nghiệm và sản xuất ở các tỉnh. Do khắc phục được những nhược điểm của giống Khang mằn, theo quy định khác đi một tính trạng được công nhận giống mới, vì thế giống Khang dân 18 do công ty tuyển chọn phát triển rất tốt ở nhiều vùng sinh thái, mới trụ lại được ở các tỉnh đồng bằng đất tốt, thâm canh cao. Nếu chỉ là giống Khang mằn, có chăng chỉ phát triển tốt ở các tỉnh Trung du miền núi.

        Đồng thời với việc tuyển chọn, làm thuần giống, công ty đã tiến hành khảo nghiệm cơ bản tại ruộng thí nghiệm của công ty từ vụ xuân 1995, trước khi Trạm Khuyến nông Móng Cái làm mô hình vụ xuân 1996 là hai vụ. Nguồn giống Khang mằn của công ty để tuyển chọn, khảo nghiệm là do ông Bùi Đăng Tâm nguyên là Giám đốc Công ty Giống và thức ăn gia súc Quảng Ninh đưa cho chúng tôi 1 kg từ tháng 11 năm 1994.

         Ông Tâm trước đây học đại học bên Trung Quốc, có rất nhiều mối quan hệ bạn bè, là người có công đưa được nhiều giống lúa mới về Quảng Ninh. Bộ NN- PTNT và các tỉnh rất nhiều người biết ông Tâm (nhân đây chúng tôi cũng xin được báo tin buồn, ông Tâm đã mất cách đây hơn hai năm). Việc ông Nguyễn Ngọc Tiến, giám đốc Công ty Giống cây trồng Quảng Ninh ra Móng Cái mua 300 kg giống Khang mằn vụ xuân 1996 là mua hộ ông Đoan là Trưởng phòng NN- PTNT huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương, chứ không phải lúc đó công ty mới ra mua về làm giống.

         Đến tháng 4 năm 1999, được sự giúp đỡ của Trung tâm Khảo kiểm nghiệm giống cây trồng và phân bón Quốc gia, Công ty Giống cây trồng Quảng Ninh mà trực tiếp là ông Nguyễn Ngọc Tiến, giám đốc đã báo cáo tại Hội nghị ở Trung tâm, đề nghị Bộ NN- PTNT công nhận đưa vào sản xuất (Quyết định số 1659 QĐ/BNN - KHCN ngày 13/05/1999, công nhận 24 giống cây trồng các loại, trong đó có giống lúa Khang dân 18 của công ty).

          Về việc tên giống Khang dân 18 là do ông Dương Kế Chư nguyên là giám đốc Sở NN- PTNT Quảng Ninh đặt tên. Chúng tôi nhớ mãi ông Chư giải thích tên giống Khang dân 18, "khang" có nghĩa là An khang thịnh vượng, giống đem lại no ấm cho dân, trẻ khoẻ như thanh niên tuổi 18. Có thể đặt tên như vậy làm nhiều người hiểu là dịch từ Khang mằn 18, và từ đó lại khẳng định hai giống là một.

         Cũng vì câu chuyện tế nhị này, Cty đã có ý kiến trao đổi trên Báo Nông nghiệp Việt Namkhông nên đặt tên giống na ná nhau nông dân dễ bị hiểu nhầm. Nhân đây Cty xin được thông tin với bạn đọc, ông Dương Kế Chư là người có rất nhiều công lao lãnh đạo, chỉ đạo Công ty Giống cây trồng Quảng Ninh khảo nghiệm, báo cáo công nhận nhiều giống mới. Đặc biệt ông Chư có công đầu trong việc tuyên truyền, giới thiệu các cây trồng mới với các tỉnh. Bộ NN- PTNT và các tỉnh cũng đánh giá rất cao công lao của ông Chư đối với sản xuất nông nghiệp nước nhà.

        Ý kiến trao đổi của Cty lần này không có mục đích tranh luận “Ai tạo giống Khang dân 18”, bởi vì theo chúng tôi không thể phủ nhận Công ty CP Giống cây trồng Quảng Ninh là đơn vị tiến hành tuyển chọn, khảo nghiệm, báo cáo công nhận giống Khang dân 18 như đã nêu ở trên. Hiện nay công ty vẫn còn lưu giữ đầy đủ tài liệu khảo nghiệm, báo cáo đề nghị công nhận giống Khang dân 18, Quyết định số 1659 của Bộ NN- PTNT, biên bản kiểm định đồng ruộng ngày 17/10/1996 của Trung tâm Khảo kiểm nghiệm giống cây trồng và phân bón Quốc gia về chất lượng lô giống Khang dân 18 do công ty sản xuất từ vụ mùa 1996

          Vừa qua có một số ý kiến tham gia tranh luận trên Báo Nông nghiệp Việt Nam chưa đưa ra được những chứng cứ thuyết phục để khẳng định giống Khang dân 18 và giống Khang mằn là một.

        Vì thế có chăng ông Thụ chỉ là tác giả của giống Khang mằn, song phải ghi nhận không có giống Khang mằn thì Công ty Giống cây trồng Quảng Ninh không có vật liệu khởi đầu để tuyển chọn ra giống Khang dân 18, công của ông Thụ vì thế xứng đáng được Bộ NN- PTNT tặng Huy chương.

         Cũng chính vì giống Khang dân 18 và Khang mằn không phải là một, là hai giống, nên Bộ NN- PTNT mới đứng ra công nhận giống Khang dân 18 cho Công ty là đúng. Với thành tích được Bộ NN- PTNT công nhận 12 giống lúa, trong đó có giống Khang dân 18 nên Công ty CP Giống cây trồng Quảng Ninh đã được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng 3, được Uỷ ban nhân dân tỉnh Quảng Ninh tặng Cúp giải ba Hội thi sáng tạo kỹ thuật tỉnh Quảng Ninh lần thứ nhất năm 2007, được tặng giải khuyến khích Hội thi sáng tạo khoa học công nghệ toàn quốc năm 2008.

             Trong những năm qua Công ty CP Giống cây trồng Quảng Ninh đã làm được một số việc, nét nổi bật là đã khảo nghiệm báo cáo công nhận được nhiều giống lúa mới. Các giống lúa mới của công ty đã góp phần quan trọng làm tăng năng suất và sản lượng lúa không chỉ cho tỉnh Quảng Ninh, mà còn cho nhiều tỉnh thành phố khác.